LEMP vs LAMP: Hangisi Siteniz İçin Daha Uygun?
LEMP vs LAMP: Hangisi Siteniz İçin Daha Uygun?
Günümüzde web sitelerinin yüklenme hızı, kaynak tüketimi ve güvenliği rekabette öne geçmek adına kritik öneme sahip. Arka planda çalışan sunucu altyapınız; kullandığınız işletim sistemi, web sunucusu, veritabanı ve programlama dili bileşenleri—yani “yığın” (stack)—sitelerinizin performansını baştan belirler. En yaygın iki açık kaynaklı yapı; LAMP ve LEMP yığınları. Peki hangisi sizin projeniz için ideal? Gelin adım adım karşılaştıralım.
1. LAMP ve LEMP’in Temelleri
1.1 LAMP Nedir?
- Linux (işletim sistemi)
- Apache (web sunucusu)
- MySQL veya MariaDB (veritabanı sunucusu)
- PHP, Perl veya Python (sunucu tarafı betik dili)
2000’lerin başından bu yana popülerliğini koruyan LAMP; WordPress, Joomla, Drupal gibi PHP tabanlı CMS’lerin ana vatanıdır. Apache’nin güçlü modül desteği ve esnek yapılandırma seçenekleri, MySQL’in yaygın kullanımı ve PHP’nin köklü ekosistemi, LAMP’i küçük ve orta ölçekli projelerde hâlâ vazgeçilmez kılar.
1.2 LEMP Nedir?
- Linux
- Engine‑X (“Nginx”)
- MySQL veya MariaDB
- PHP‑FPM (FastCGI Process Manager)
LEMP, Apache yerine Nginx’in konfigürasyon dosyalarında (konuşma diliyle “el‑Nginx”) çalışır. Hafif bir yapıya sahip olması, yüksek eşzamanlı bağlantıyı düşük kaynak tüketimiyle sunması ve PHP–FPM ile derin entegrasyonu sayesinde modern, yüksek trafikli sitelerde öne çıkar.
2. Performans ve Kaynak Kullanımı
2.1 Apache vs Nginx: Mimariler Arasındaki Fark
- Apache (Process‑Based): Her bağlantı için ayrı bir süreç (process) veya iş parçacığı (thread) oluşturur.
- Nginx (Event‑Based, Asenkron I/O): Tekbir veya az sayıda master işlemin, olay döngüsü (event loop) ile binlerce bağlantıyı tek seferde yönetmesine olanak tanır.
Sonuç:
- Düşük eşzamanlı bağlantıda LAMP gayet yeterli performans sunar.
- Yüzlerce–binlerce eşzamanlı kullanıcı olduğunda Nginx’in hafif mimarisi, bellek (RAM) kullanımını ve CPU’yu önemli ölçüde düşürür.
2.2 Statik İçerik Sunumu
- LEMP, statik dosyaları (CSS, JavaScript, görseller) doğrudan kernel cache’den çıkararak çok hızlı sunar.
- Apache’de mod_headers, mod_deflate ve mod_cache gibi ek eklentiler kurulması gerekir; hâlihazırda Nginx kadar hızlı değildir.
2.3 Dinamik İçerik ve PHP İşleme
- LAMP: Apache mod_php ile her istek PHP yorumlayıcıyı doğrudan çalıştırır.
- LEMP: PHP‑FPM havuzunda bekleyen ayrı PHP süreçleri istek geldiğinde çalışır.
Avantaj: PHP‑FPM, isteğe göre süreç havuzunu dinamik büyütüp azaltarak bellek yönetimini düzenler. Apache’ye kıyasla daha stabil CPU tüketimi sağlar.
3. Kolay Kurulum ve Yönetim
3.1 Paket Yöneticileriyle Hızlı Kurulum
Ubuntu/Debian üzerinde:
bash
KopyalaDüzenle
# LAMP
sudo apt update
sudo apt install apache2 mysql-server php libapache2-mod-php php-mysql
# LEMP
sudo apt update
sudo apt install nginx mysql-server php-fpm php-mysql
Her iki yığında da SSL (HTTPS) kurulumu Let’s Encrypt ile tek komutla tamamlanabilir. Ancak Nginx konfigürasyon dosyaları Apache’ye göre daha yalın ve okunması kolaydır.
3.2 Konfigürasyon Dosyaları
- Apache: /etc/apache2/sites-available/ altında her sanal host için .conf dosyaları.
- Nginx: /etc/nginx/sites-available/ dizininde benzer yapı ama modüler ve yorum satırlarıyla daha sade.
3.3 Güncelleme ve Yama
Her iki yapı da sistem güncellemeleriyle (apt upgrade) otomatik olarak yeni sürümlere taşınır.
Container (Docker) veya Ansible/Terraform ile Infrastructure as Code (IaC) yaklaşımlarında her iki yığın da uyumlu çalışır.
4. Güvenlik ve İzolasyon
4.1 Yetki ve Kullanıcı Ayrımı
- Apache’de www-data kullanıcısı genellikle hem web sunucusunu hem de PHP süreçlerini çalıştırır.
- Nginx + PHP‑FPM’de www-data içinde farklı havuzlar (pool) ve kullanıcı ayırımı mümkündür.
4.2 Modül Desteği ve Ek Araçlar
- Apache: mod_security (WAF), mod_evasive (brute‑force koruması)
- Nginx: ngx_http_limit_req_module (rate limiting), ModSecurity Nginx entegrasyonu
4.3 HTTPS Üzerinden Yönlendirme
Nginx; HSTS, OCSP stapling gibi ileri düzey başlıkları tek satırla aktif edebilme avantajı verir. Apache’de benzer işlemler için farklı modüller kurulması gerekebilir.
5. Ölçeklenebilirlik ve Yük Dengeleme
5.1 Dikey ve Yatay Ölçek
- LEMP: Birden çok Nginx sunucusu arasında donanım eklemek (horizontal scaling) ve bir load balancer ile trafiği yönlendirmek çok kolaydır. Nginx’in upstream blokları, sunucu havuzlarını birkaç satırda tanımlamanıza imkân tanır.
- LAMP: Apache ile yatay ölçek de yapılabilir, ancak mod_cluster veya ek eklentilerle yapılandırılması LEMP’e göre biraz daha karmaşıktır.
5.2 Cache ve CDN Entegrasyonu
- Varnish Cache, Redis veya Memcached gibi katmanlar LEMP’e daha sorunsuz entegre olur.
- Apache’de de mümkün olsa da, Nginx + Varnish + Redis üçlüsü genellikle micro‑cache katmanlarıyla daha popülerdir.
6. Topluluk ve Ekosistem Desteği
6.1 Popüler CMS ve Framework Uyumluluğu
- WordPress, Drupal, Joomla: Her iki yığın da tam destekler. Ancak WooCommerce veya yüksek trafikli WordPress sitelerinde LEMP, Sayfa Hızı testlerinde önde çıkar.
- Laravel, Symfony, Django (WSGI ile Apache mod_wsgi veya Nginx + uWSGI): PHP framework’ler için LEMP yaygın tercih; Python/Django için de Nginx–uWSGI ikilisi sık kullanılır.
6.2 Belgeler ve Kaynaklar
- Apache: Resmi belgeler, HTTP/2 modülü vs.
- Nginx: Hızlı başlangıç kılavuzları, açık kaynaklı topluluk konfigürasyon paylaşımları.
7. Hangi Durumda Hangisini Seçmeli?
| Senaryo | Önerilen Yığın |
| Küçük blog, düşük trafik, hızlı kurulum | LAMP |
| Orta–yüksek trafik, statik içerik ağırlıklı | LEMP |
| Çok sayıda PHP tabanlı alt uygulama/ayrı domain | LEMP |
| Karmaşık modül gereksinimleri (örneğin .htaccess) | LAMP |
| Bulut veya konteyner altyapısında mikro servis mimarisi | LEMP |
8. Pratik Kurulum Örneği (LEMP)
- Nginx’in kurulması ve servis başlatılması
bash
KopyalaDüzenle
sudo apt install nginx
sudo systemctl enable nginx –now
- PHP‑FPM yapılandırması
/etc/php/7.4/fpm/pool.d/www.conf içinde listen = /run/php/php7.4-fpm.sock ve user = www-data ayarlarını kontrol edin. - Nginx site konfigürasyonu
nginx
KopyalaDüzenle
server {
listen 80;
server_name ornek-site.com www.ornek-site.com;
root /var/www/ornek-site;
index index.php index.html;
location / {
try_files $uri $uri/ =404;
}
location ~ \.php$ {
include fastcgi_params;
fastcgi_pass unix:/run/php/php7.4-fpm.sock;
fastcgi_index index.php;
fastcgi_param SCRIPT_FILENAME $document_root$fastcgi_script_name;
}
}
- Test ve yeniden yükleme
bash
KopyalaDüzenle
sudo nginx -t
sudo systemctl reload nginx
Bu adımlarla siteniz hazır; devamında güvenlik duvarı (ufw), SSL sertifikası (Let’s Encrypt), GZIP sıkıştırma gibi optimizasyonlarla tam bir hosting ortamı kurabilirsiniz.
9. Sonuç ve Öneriler
- LEMP, yüksek eşzamanlılık, düşük bellek tüketimi ve statik içerik hızı gereken projeler için tercih sebebi.
- LAMP, modüler yapısı, .htaccess desteği ve Apache eklenti zenginliğiyle, karmaşık yapılandırmalar ve küçük/orta ölçekli siteler için ideal.
Tercih yaparken;
- Projenizin beklenen trafik profili,
- Barındıracağınız uygulamaların modül gereksinimleri,
- Ekip olarak hangi yığın üzerinde tecrübeniz olduğu
gibi kriterleri göz önünde bulundurun.
Her iki yığın da açık kaynak dünyasının güçlü liderleri. Doğru yapılandırma ve düzenli bakım ile LAMP ya da LEMP’den biri, sitenizin performansını ve güvenilirliğini uzun yıllar üst seviyede tutacaktır.
