IP Subnet Mask Nedir? 24, 29, 30 Ne Anlama Geliyor?

IP Subnet Mask Nedir? /24, /29, /30 Ne Anlama Geliyor?

Ağ teknolojilerine yeni başlayanlar için IP adresleme kavramı bazen karmaşık gelebilir. Ancak, IP subnet mask (alt ağ maskesi) ve CIDR notasyonu sayesinde büyük IP adres bloklarını daha küçük, yönetilebilir parçalara ayırmak mümkündür. Bu makalede, IP subnet mask’ın ne olduğunu, neden kullanıldığını ve /24, /29, /30 gibi notasyonların sizlere ne gibi avantajlar sunduğunu basit örneklerle öğreneceksiniz.

1. IP Adresleri ve Neden Subnet Mask Kullanılır?

a. IP Adresi Nedir?

Bir IP (Internet Protocol) adresi, internete bağlı her cihazın benzersiz tanımlayıcısıdır. Tıpkı bir ev adresi gibi, cihazların internetteki yerini belirler. Ancak, büyük ağlarda doğrudan tüm cihazların tek bir IP adres bloğu içinde yönetilmesi, verimsiz ve karmaşık olabilir.

b. Subnet Mask Nedir ve Neden Kullanılır?

Subnet mask, IP adresinizi ağ ve host (cihaz) kısımları olarak ayırmanıza yardımcı olan bir araçtır. Bu ayırım, büyük IP bloklarını daha küçük gruplara bölmenize olanak tanır. Böylece:

• Verimli Adres Kullanımı: IP adreslerini israf etmeden, cihazlar arasında düzenli dağıtım yapılabilir.
• Ağ Yönetimi: Küçük alt ağlar, ağda meydana gelen sorunların kolayca teşhis edilmesini ve yönetilmesini sağlar.
• Güvenlik: Alt ağlar sayesinde, farklı gruplara özel erişim kontrolleri uygulanabilir.

2. CIDR Notasyonu ve Subnet Mask Değerleri

CIDR (Classless Inter-Domain Routing) notasyonu, IP adreslerinin yanına eklenen “/” işaretiyle belirtilen bit sayısıdır. Bu bit sayısı, subnet mask’in kaç bitten oluştuğunu gösterir ve IP adresinin hangi kısmının ağ, hangi kısmının host bilgisi olduğunu belirler.

a. Örnek: /24

• Açıklama: 192.168.1.0/24 ifadesindeki “/24”, IP adresinin ilk 24 bitinin ağ kısmını oluşturduğunu belirtir.
• Subnet Mask: Bu, 255.255.255.0 olarak ifade edilir.
• Kullanılabilir Hostlar: 256 IP adresi bulunur ancak ilk (ağ adresi) ve son (yayın/broadcast adresi) adres özel amaçlı olduğundan, kullanılabilir host sayısı 254’tür.
• Kullanım Alanı: Orta ölçekli ev ve küçük ofis ağları için oldukça yaygındır.

b. Örnek: /29

• Açıklama: Bir IP bloğunu daha küçük alt ağlara bölmek istediğinizde, /29 kullanılır. “/29” ifadesi, IP adresinin ilk 29 bitinin ağ kısmına ait olduğunu belirtir.
• Subnet Mask: Bu, 255.255.255.248 şeklinde ifade edilir.
• Kullanılabilir Hostlar: Toplam 8 IP adresi bulunur; ancak 6 tanesi cihazlara atanabilir (ilk ve son adres özel amaçlıdır).
• Kullanım Alanı: Küçük gruplar, cihaz kümeleri veya belirli servisler için sınırlı IP adresi ihtiyacı olan alt ağlar için uygundur.

c. Örnek: /30

• Açıklama: İki cihaz arasında doğrudan bağlantı (point-to-point link) oluşturmak için /30 tercih edilir. “/30” ile IP adresinin ilk 30 biti ağ kısmında yer alır.
• Subnet Mask: Bu, 255.255.255.252 olarak yazılır.
• Kullanılabilir Hostlar: Toplam 4 IP adresi bulunur; bunun 2 tanesi verimli şekilde kullanılabilir (ilk ve son adres ayrılmıştır).
• Kullanım Alanı: Router bağlantıları veya cihazlar arası doğrudan veri alışverişi gibi özel durumlar için idealdir.

3. IP Subnet Mask Nasıl Hesaplanır?

IP subnet mask hesaplaması, sahip olduğunuz IP bloğunun hangi kısmını ağa, hangi kısmını hostlara ayıracağını belirlemenize yardımcı olur. Hesaplama adımları genellikle şu şekildedir:

1. CIDR Notasyonunu Belirleyin: Sahip olduğunuz IP bloğuna göre, /24, /29 veya /30 gibi değeri seçin.
2. Binary Hesaplama: Seçilen CIDR değerine göre, 32 bitten kaç tanesinin 1 olması gerektiğini hesaplayın. Örneğin, /24 için:
   • 24 bit 1’dir: 11111111.11111111.11111111.00000000
   • Bu, 255.255.255.0 şeklinde okunur.
3. Kullanılabilir Host Sayısı: Toplam adres sayısı 2^(32-CIDR) ile bulunur. Ancak, ağ ve yayın adreslerini çıkarın.

Bu adımlar sayesinde, ihtiyacınıza uygun alt ağları kolayca planlayabilirsiniz.

4. Gerçek Hayattan Örnekler ve Kullanım Senaryoları

a. Küçük Ofis Ağları

Bir ofiste, IP bloğu 192.168.1.0/24 şeklinde ise, tüm cihazlar tek bir ağda yer alır. Ancak, güvenlik veya trafiği bölmek amacıyla, alt ağlara ayrılabilir. Örneğin:

• Yazıcılar için /29 alt ağı,
• Çalışma bilgisayarları için /24
• Güvenlik kameraları için daha küçük /30 bağlantıları tercih edilebilir.

b. Servis Sağlayıcıları

İnternet servis sağlayıcıları, müşterileri arasında IP adreslerini verimli dağıtmak amacıyla, geniş IP bloklarını /29 veya /30 gibi küçük alt ağlara bölebilir. Bu sayede, her müşteriye ihtiyaca uygun IP adresi atanmış olur.

5. Sonuç ve Öneriler

IP subnet mask kavramı, ağ yönetiminde verimliliği, güvenliği ve düzeni sağlamak adına kritik bir rol oynar. /24, /29 ve /30 gibi CIDR notasyonları, farklı ihtiyaçlara yönelik esnek yapılandırmalar sunar. Bu notasyonlar sayesinde:

• Büyük Ağları Yönetme: /24, daha geniş gruplar için idealken,
• Küçük Alt Ağlar Oluşturma: /29, sınırlı cihaz sayısına sahip gruplar için kullanışlıdır.
• Özel Bağlantılar: /30 ise doğrudan cihazlar arası bağlantılar için uygundur.

Yeni başlayanlar için bu temel kavramları anlamak, daha karmaşık ağ yapılandırmalarına geçişte sağlam bir temel oluşturur. Ağınızda verimli adres kullanımı, daha iyi güvenlik uygulamaları ve düzenli yönetim için IP subnet mask bilgilerini iyi kavramak, ileride karşılaşacağınız teknik zorlukların üstesinden gelmenizi kolaylaştırır.